سرنوشت شوم اوکراین؛ نتیجه یک اعتماد

این روز‌ها درپی بروز جنگ در اوکراین، موضوع بی‌اعتمادی به غرب و غیرعاقلانه‌بودن اتکا به دیگران برای حفظ امنیت بسیار داغ و پرحرارت دنبال می‌شود.

اوکراین کشوری است که در دوره‌ای سومین زرادخانه هسته‌ای بزرگ جهان را در اختیار داشت، اما در راستای تضمین امنیت، اقدام به واگذاری و خلع سلاح هسته‌ای خود کرد. این در حالی است که اوکراین پس از گذشت سه دهه از خلع سلاح هسته‌ای و عقب نشینی در حوزه بازدارندگی نه تنها به امنیت مورد نظر خود دست نیافته است بلکه در روز‌های اخیر این کشور شاهد صحنه‌های جنگ و درگیری بوده است. این امر بار دیگر اهمیت و اولویت اصل خودیاری در روابط بین الملل را برای کشور‌ها و دولت‌های مختلف دنیا ثابت کرده و سبب شد تا درستی مواضع گروه‌های مقاومتی، چون حزب الله را که افزایش قدرت را عامل بازدارنده‌ای در مقابل تجاوزات می‌دانند، به اثبات برساند.



اوکراین، از خلع سلاح برای امنیت تا جنگ

پس از استقلال اوکراین از شوروی در سال ۱۹۹۱، این کشور تازه استقلال یافته به سومین قدرت هسته‌ای جهان تبدیل شد، اما با شرکت در توافق بوداپست در سال ۱۹۹۴ که با حضور آمریکا، انگلیس و روسیه به امضا رسید در ازای تضمین امنیت اوکراین اقدام به خلع سلاح کامل هسته‌ای خود کرد.

از آنجایی که این سند در بالاترین سطح توسط کشور‌های حاضر در این توافق امضا شده بود این اطمینان به اوکراین الهام شد که در صورت حمله و تهدیدی علیه این کشور تنها نخواهد بود و کشور‌های متعهد به ویژه کشور‌های غربی اقدام به دفاع و حمایت از اوکراین خواهند کرد؛ در حالی که با حمله روسیه به اوکراین و شروع بحران نظامی در این کشور تا کنون هیچ یک از کشور‌های متعهد غربی اقدامی در راستای تضمین و تثبیت امنیت در اوکراین انجام نداده اند و این امر سبب شد تا بار دیگر بدعهدی و عدم تعهد کشور‌های غربی به ویژه آمریکا در همراهی و حمایت از سایر کشور‌ها و حتی دوستان حاضر در جبهه غرب نیز ثابت شود؛ امری که سبب هراس سایر متحدان این کشور به ویژه در منطقه غرب آسیا شد و بار دیگر بیش از پیش اهمیت اصل خودیاری و بازدارندگی با اتکا به قدرت داخلی را به این کشور‌ها یادآور کرد.

در همین راستا سرگئی بوردیلیاک سفیر اوکراین در ایرا گفت: «من مطمئنم که تحویل زرادخانه‌ی هسته‌ای اوکراین یک اشتباه سیاسی بود و نباید این اشتباه را می‌کردیم».

همچنین الکسی گونچارنگو، نماینده پارلمان اوکراین نیز در مصاحبه‌ای عنوان کرد: «یک نکته بسیار مهم این است که اوکراین به هیچکسی حمله نمی‌کند و تنها ملتی در تاریخ بشر است که زرادخانه هسته‌ای خود را که سومین زرادخانه بزرگ هسته‌ای جهان بود در سال ۱۹۹۴ با ضمانت‌های آمریکا، بریتانیا و فدراسیون روسیه تسلیم کرد. اکنون این تضمین‌ها کجا هستند؟ اکنون ما بمباران و کشته می‌شویم و دیگر سلاح هسته‌ای نداریم. چه پیامی می‌توانیم به این جهان بدهیم؟ جز اینکه به تضمین‌ها اعتماد نکنیم. جز اینکه قدرت هسته‌ای یا هر قدرت دیگری که می‌توانید به دست آورید. این پیام هولناکی به جهان است».



اوکراین به مثابه یک درست عبرت

پس از آنکه لبنان به دلیل ضعف نیروی نظامی خود بار‌ها مورد تجاوزات رژیم صهونیستی قرار گرفت، حزب الله به عنوان یک گروه مقاومت در لبنان، اقدام به افزایش قدرت و مقابله با این تجاوزات کرد و این امر سبب شد تا پس از جنگ‌های سال ۲۰۰۰ و ۲۰۰۶ و پیروزی جبهه مقاومت در این جنگ، ورق‌های بازی به نفع جریان مقاومت در منطقه تغییر یابد.

در چنین شرایطی کشور‌های غربی و به ویژه آمریکا در صدد هستند تا اقدامات و قدرت نظامی حزب الله را در حمایت از اسرائیل تهدید آمیز جلوه دهند تا در نتیجه آن به دو هدف خود یعنی خلع سلاح حزب‌الله و حذف آن از صحنه‌ی سیاسی لبنان دست یابند که در این راستا آمریکا از ابزار‌های سازمان ملل و شورای امنیت نیز استفاده کرد که در نتیجه آن قطعنامه ۱۵۵۹ و قطعنامه ۱۷۰۱ صادر شد. علاوه بر این طی سال‌های اخیر آمریکا و کشور‌های غربی در صدد بوده اند تا با تحریک حزب الله از سویی و مقصر جلوه دادن این گروه در ایجاد مشکلات و بحران‌های داخلی لبنان، زمینه جنگ و درگیری داخلی در این کشور را علیه حزب الله و به نفع اهداف خود و هم پیمانان منطقه‌ای خود در محور عربی-عبری ایجاد کنند. در همین راستا آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل نیز در سفری که پیش از این به لبنان داشت به صورت ضمنی به تقویت نقش نیرو‌های موسوم به حافظ صلح سازمان ملل مستقر در لبنان با هدف محدود کردن نقش حزب‌الله اشاره کرد.

همچنین بحران سیاسی اخیر که در نتیجه موضع گیری جرج قرداحی علیه تجاوزات عربستان به یمن، علیه لنان اعمال شد بار دیگر این فرصت را به کشور‌های عربی و غربی داد تا با تمسک به این بحران، در پیامی ۱۲ شرط را جهت احیای روابط کشور‌های عربی با لبنان مطرح کنند. این شروط ضمن اینکه تحت نظارت آمریکا بوده است در نهایت اهداف این کشور یعنی حذف حزب‌الله از صحنه سیاسی این کشور و همچنین تعهد دولت لبنان در عمل به قطعنامه‌های ۱۵۵۹ و ۱۷۰۱ را درخصوص خلع سلاح کردن حزب‌الله و اصل کنترل دولت لبنان بر تسلیحات خارج از اختیارات دولت را دنبال می‌کرد. آمریکا همچنین به بهانه‌های واهی برای نیل به این هدف اقدام به استفاده از ابزار تحریم کرده است که در همین رابطه الکساندر زاسپکین، سفیر سابق روسیه در لبنان در گفتگویی که با المیادین داشت، با اشاره به این مسئله گفت: «هدف واشنگتن از این تحریم‌ها، خلع سلاح حزب الله است. آمریکایی‌ها می‌گویند حزب الله باید سلاح خود را کنار بگذارد».

تلاش برای خلع سلاح حزب الله در صورتی پیگیری می‌شود که این کشور پیش از این بدعهدی خود را در دفاع از امنیت متحدان و دوستان خود نیز اثبات کرده است به گونه‌ای که در سال ۲۰۰۸ پس از آنکه گرجستان با اتکاء به وعده‌های آمریکا در مقابل روسیه قرار گرفت، این کشور اقدامی در حمایت از گرجستان در مقابل روسیه انجام نداد و در بحران اوکراین نیز علیرغم تعهد به تضمین امنیت این کشور در قبال خلع سلاح هسته‌ای آن، امروزه تنها ناظر این بحران بوده و رئیس جمهور این کشور بر عدم مداخله آمریکا در این جنگ تاکید کرده است.

در همین رابطه شیخ نبیل قاووق، عضو شورای مرکزی حزب‌الله نیز ضمن اشاره به موفقیت‌ها و پیروزی‌های محور مقاومت با اتکا به قدرت خود، از تحولات اوکراین به عنوان یک درس عبرت برای کشور‌های عربی پیوسته به روند عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی یاد کرده و گفت: «لازم است عناصر آمریکا در لبنان از آنچه برای اوکراین حاصل شد، درس عبرت بگیرند. چرا که آمریکا متحدانش را به درگیری تشویق می‌کند و بعد از گرفتاری، به حال خود رها می‌کند».